مسئله‌ی فرهنگ سازی مصرف کالای داخلی امري خطیر است که مطالعه و بررسی دقیق جوانب آن، همکاري و همیاري جمعی مـردم، دولت، تولیدکنندگان و طراحان و برنامه‌ریزان را طلب می‌کند و باید به خاطر داشت که فرهنگ‌سازی در مورد موضوعی خـاص در میان آحاد جامعه کاري است موجد تلاش بسیار زیاد و خستگی‌ناپذیر و نباید انتظار داشت که چنین امري به‌سرعت اتفاق بیافتد، بلکه تمام تلاش باید مصروف این باشد که نوع چینش پایه‌هاي این فرهنگ‌سازی درست و دقیق صـورت بگیـرد تـا در درازمدت جامعه از نتایج آن بهره‌مند شود. آموزش‌وپرورش تمـام سـعی و تـلاش خـود را بـراي فرهنگ سازی مصرف کالای داخلی به کار می‌گیرد تا دانش آموزان به‌عنوان سفیران فرهنگی خانواده‌ها به‌سوی حمایت از تولید ملی سوق دهنـد. تبدیل مصرف کالای داخلی در میان مردم به یک عادت، فرهنگ و در مرتبه‌ي بالاتر یک فریضه، امري بسیار مبارك است و بـه نظـر می‌رسد مهـم‌تـرین و حساس‌ترین پل ارتباطی میان مردم و برنامه ریزان این امر، رسانه است. در دنیایی که مردم وابستگی انکارناپذیري به رسانه‌هـا و آموخته‌ها و دانسته‌هایشان از طریق رسانه‌ها دارند همچنین به خاطر انتظاري که از رسانه‌ها، به‌خصوص از رسـانه ملـی می‌رود، رسانه در تبدیل کردن مصرف داخلـی بـه یک عادت و فرهنگ براي مردم می‌تواند نقشی اصولی و هدفمند را ایفا کند. رسانه‌ها در زندگی روزمره مردم نقش اساسی در بازنمایی مفـاهیم و اندیشه‌هـاي مختلـف دارنـد و تـا حـدود زیـادي قادرنـد اندیشه‌هاي بسیاري را در اذهان پرورش دهند .توجه رسانه‌هاي جمعی به موضوعات معـین موجـب می‌شود کـه اهمیـت آن موضوعات در نظر مردم افزایش یابد بنابراین وظایف زیادي را می‌توان در زمینه فرهنگ سازی مصرف تولیدات داخلی متوجه رسانه همراه با اقدامات و برنامه‌ریزی‌های دولت و درنهایت مردم دانست. در این مقاله می‌خواهیم موارد بالا را جزئی‌تر بیان کنیم. با آریران همراه باشید.
زمانی که از مردم دلایل نخریدن کالای ایرانی را می‌پرسی از کیفیت پایین، عدم خلاقیت در طراحی و مقرون‌به‌صرفه نبودن کالاهای ایرانی باکیفیت سخن می‌گویند، علاوه بر آن پیشرو نبودن مسئولان در خرید و استفاده کالای ایرانی و تبلیغات رسانه‌ها مزید بر علت است.
افزایش روزافزون نرخ بیکاری و تعطیلی کارخانه‌ها یکی پس از دیگری سبب شده که بسیاری از مسئولان و کارشناسان بر مصرف کالای داخلی تأکید کنند که این امر علاوه بر اینکه سبب حمایت از تولیدکنندگان و چرخیدن چرخ صنعت و تولید کشور می‌شود، چاره‌ای برای حل معضل بیکاری نیز به‌حساب می‌آید.
حمایت از تولید ملی، مستلزم پیشبرد صحیح سیاست راهبردی اصل 44 قانون اساسی است. در این راستا اگر تولیدکنندگان داخلی به شعار “ایرانی، جنس خوب بساز” عمل کنند، شعار “ایرانی، جنس ایرانی بخر” سریع‌تر تحقق خواهد یافت و مدیریت واردات و حمایت از تولید ملی، تسهیل خواهد شد. در این راستا ایجاد مرکز اطلاع‌رسانی در خصوص فرصت‌هاي تجاري با استفاده از شبکه‌سازی و تجمیع اطلاعات رایزن‌هاي تجاري، کمیسیون‌هاي مشترك، اتاق‌هاي بازرگانی مشترك با سایر کشورها و سایت‌هاي اطلاع‌رسانی در اینترنت، کمک شایانی به توسعه صادرات و حمایت از تولید ملی خواهد کرد.
هرچه مطبوعات درزمینهٔ اطلاع‌رسانی و گزارش عملکرد دستگاه‌هاي دولتی و مؤسسات غیردولتی دقیق‌تر عمل کنند، زمینه فساد و رانت‌جویی در کشور محدودتر می‌شود. رسانه‌ها می‌توانند با معرفی فرصت‌هاي سرمایه‌گذاري در کشور نقش مهمی در جذب سرمایه‌هاي داخلی و خارجی و افزایش اشتغال ایفا کنند. آنان با معرفی شیوه‌هاي جدید تجاري و منافع حاصل از آن می‌توانند بر تقویت مزیت رقابتی و کاهش قیمت تمام‌شده مؤثر باشند.
با عنایت به اینکه حل معضل بیکاري و تورم به تولید و نیروي کار و سرمایه بستگی دارد دانشگاه می‌تواند به‌عنوان منشأ تربیت نیروي متخصص سهم بسزایی در تبدیل دانش به سرمایه و تولید داشته باشد. تشکیل اتاق‌هاي فکر و کرسی‌هاي نظریه‌پردازي در دانشگاه و تولید ملی مبتنی بر ارزش‌ها و عدالت اجتماعی می‌تواند توانایی‌هاي داخلی را در تولید ارتقا دهد. دانشگاه‌ها می‌توانند زمینه حمایت از تولید ملی را فراهم کنند و پایه‌هاي علمی را تشکیل دهند و نقش خوبی را دراین‌باره ایفا کنند.
در همین راستا یکی از کرسی‌های آزاداندیشی دانشجویی را به‌طور خلاصه آورده‌ایم:
1- تغییر دادن اندیشه غلط مردم مبنی بر بی‌کیفیت بودن کالای ایرانی
2- بالا رفتن عزت ایرانی
-3داشتن ارق ملی در راستای حمایت از تولید ملی
4- حمایت از کالای ایرانی به معنای بستن درهای کشور و محصور ماندن ما نیست
5- مبادله کالا به کالا با کشورهایی که درازای خرید نفت از ایران قادر به پرداخت پول نیستند.
6- ممانعت از قاچاق کالاهای ایرانی توسط نیروهای دولتی
7- عزم دولت و همت ملت برای تحقق این شعار
نتایج دیدگاه مخالف :
1- بی‌کیفیت بودن کالای ایرانی
2- قیمت بالای اجناس باکیفیت
3- عدم شناخت برندهای ایرانی
4- خریدن برند معتبر خارجی توسط تولیدکننده‌های داخلی
5- تبلیغ اجناس خارجی در تابلوهای تبلیغاتی شهری
6- فراوانی اجناس خارجی در بازار
7- عدم استفاده بعضی تولیدکننده‌های داخلی از مواد اولیه داخلی
آموزش‌وپرورش به‌عنوان نهاد رسمی در امر تعلیم و تربیت و رشد همه‌جانبه دانش آموزان است. کیفیت و کمیت رشد شناختی، عاطفی، اجتماعی، اخلاق و فرهنگ همواره براي تربیت نسل‌هاي بعدي توجه صاحب‌نظران را به خود جلب کرده است. نقش آموزش و پرورش در فرهنگ سازی مصرف کالای داخلی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی سبب پیشرفت و توسعه‌یافتگی می‌شود؛ زیرا آموزش‌وپرورش با در اختیار داشتن 14 میلیون نفر از جمعیت کشور که معادل یک‌ششم کل جمعیت است می‌تواند در تبیین الگوي استفاده از کالاهاي ایرانی و اصلاح فرهنگ بیگانه تأثیر فراوانی داشته باشد.
یکی از الزامات همین فرهنگ‌سازی، توجه به محتواي دروس در کتب درسی خصوصاً دوره ابتدایی است. امروزه کمتر کسی درس‌هاي دهقان فداکار یا داستان پرواز یا همه‌جا به‌نوبت و…را فراموش می‌کند. یکی دیگر از الزامات همین فرهنگ‌سازی و اصلاح فرهنگ عمومی، آموزش به دانش آموزان در تشویق والدین براي خرید اجناس ایرانی که نقش بسیار تأثیرگذاری دارند، است، دانش آموزان می‌توانند والدین را از عادت خرید اجناس خارجی بازدارند. به این معنا که هم عموم مردم و هم دولت‌مردان با اعتقاد قلبی و واقعی به اینکه قدرت ملی درگرو تقویت اقتصاد ملی است و تقویت اقتصاد ملی هم جز در سایه حمایت از کار و سرمایه ایرانی و تلاش مستمر، فراهم نمی‌شود.
مفهوم فرهنگ سازی مصرف کالای داخلی و حمایت از تولید ملی و سرمایه ایرانی به معنی قطع کامل واردات کشور نیست چراکه هر کشوري در هر سطحی نیاز به واردات برخی مواد و محصولات را دارد. معنی این شعار سوق دادن کشور از واردات محصولات و کالاهاي نهایی (قابل‌مصرف) به سمت مواد و محصولات سطح متوسط و پایین (مواد اولیه یا واسط) و سپس تبدیل آن‌ها به کالاهاي مصرفی است که این مسئله منجر به ایجاد ارزش‌افزوده خواهد شد. مهم‌ترین مفهوم حمایت و توجه به تولید و سرمایه داخلی این است که شرایطی فراهم شود که محصولات تولیدشده در داخل قابلیت رقابت با مشابه خارجی خود را کسب کند تا تولیدکنندگان داخلی ضمن داشتن دسترسی به بازارهاي داخلی و خارجی به‌صورت عادلانه و صحیح با تولیدکنندگان و صنعت‌گران خارجی رقابت کنند. البته تحقق این امر درگرو توجه، برنامه‌ریزی، کارشناسی دقیق و هوشمندانه و عزم جدي در همه حوزه‌هاست.
یکی از مهم‌ترین چالش‌های فرهنگی موجود در جامعه ما، اسطوره کیفیت کالای خارجی است؛ پدیده‌ای که مانند بسیاري از چالش‌هاي فرهنگی دیگر علاوه برریشه‌ی تاریخی با ابزار قوي رسانه و از راه تبلیغات گسترده‌ي کالاهاي خارجی در ذهن اغلب افراد ایرانی جای گرفته است. آفتی که ریشه در گذشته دارد، با این تفاوت که ما در آن دوران به‌طور مطلق وابسته به قدرت‌هاي دیگر بودیم و خودمان هیچ تولیدي نداشتیم، اما امروز گرایش به سمت‌وسوی کالاي خارجی و تفاخر به مارك‌هاي معروف باوجود تولیدات مرغوب و مطلوب داخلی، یک بیماري است؛ بیماري‌اي که باید علاج شود.
به‌بیان‌دیگر می‌توان گفت براي تحقق حمایت از تولید ملی و اقبال جامعه به سمت تولیدات داخلی باید اسطوره‌ی ذهنی کیفیت کالاي خارجی در باور افراد جامعه ما بشکند و شکستن چنین باور غلطی، نیازمند توسل به ابزار فرهنگی است .
با توجه به مطالب ارائه‌شده نتیجه می‌گیریم که مهم‌ترین ابزاری که ما را در حمایت از تولید ملی یاري می‌رسانند عبارت‌اند از :
رسانه ملی (که با خلق نشانه‌ها و نگاره‌هاي هویتی تولید داخلی نقش مؤثری در فرهنگ سازی مصرف کالای داخلی را ایفا کرده و رویکرد استفاده از تولیدات ملی را به ارزش تبدیل کند)
آموزش‌وپرورش (با آگاهی دادن و ظاهر شدن در نقش اجتماعی و شخصی براي نسل آینده، اصلاح فرهنگ عمومی و تعالی فرهنگ کار و تلاش و ارتقاي سطح وجدان کاري و مسئولیت‌پذیری دانش آموزان و جوانان جامعه از طریق آموزش عمومی و رسانه‌هاي ملی، شناسایی و مرتفع کردن خلأهاي موجود بین اجزاي نظام ملی نوآوري و یادگیري فناوري، برنامه‌ریزی و نظارت بر روند آموزش فنی و حرفه‌اي و مهندسی به‌گونه‌ای که نوجوانان و جوانان کشور آمادگی ورود به بازار کار را داشته باشند، همکاري و همسویی کلیه نمادها و سازمان‌ها با نهاد آموزش‌وپرورش به‌منظور برنامه‌ریزي‌ها و رسیدن به تجارب عملکردي، طراحی و تدوین برنامه‌هاي خلاق و نوآوری در تجربیات علمی و تربیتی، توسعه عدالت آموزشی و تربیتی)
آموزش عالی (با ارتباط نزدیک با صنعت باعث رشد دانش مصنعت کشور، ارتقاء کمی و کیفی تولیدات داخل و ایجاد اشتغال، بهبود کیفی و توجه بیشتر به کنفرانسهاي داخلی، طرح موضوعات پایان‌نامه‌ها در دانشگاه باهدف ارتقاء سطح کیفی تولید داخل، تشکیل شوراي عالی حمایت از تولید ملی)
سوق دادن کشور از واردات محصولات و کالاهاي نهایی (قابل‌مصرف) به سمت مواد و محصولات سطح متوسط و پایین (مواد اولیه یا واسط) و سپس تبدیل آن‌ها به کالاهاي مصرفی است که این مسئله منجر به افزایش ارزش‌افزوده و ایجاد اشتغال شده و مسئله تورم در کشور حل خواهد شد.
منابع: خبرگزاری صداوسیما، همایش ملی فرهنگ‌سازی اصلاح رفتارهاي اقتصادي در ایران امروز
این مطلب را برای دوستان خود ارسال کنید